Jacek Małczyński

Krajobrazy Zagłady. Perspektywa historii środowiskowej

Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2018

seria: Nowa Humanistyka

"Jean-François Lyotard porównał Zagładę do trzęsienia ziemi o tak wielkiej sile, że zniszczeniu uległy nawet wszelkie sejsmografy, które mogłyby posłużyć do oszacowania skali zniszczeń. Porównanie to zyskało sławę i było często przywoływane w kontekście dyskusji na temat możliwości reprezentacji Zagłady, które zdominowały studia na jej temat na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat. W ciągu ostatnich dekad powstały liczne prace odsłaniające polityczny, społeczny i kulturowy wymiar Zagłady. Aspekt środowiskowy tego wydarzenia nie został jednak dotychczas dostatecznie zbadany. W książce tej postuluję otwarcie się studiów nad Zagładą na historię środowiskową oraz ich włączenie w trwające aktualnie debaty na temat zmian klimatu, zrównoważonego rozwoju, wymierania gatunków, klęsk ekologicznych czy migracji klimatycznych".
Fragment Wprowadzenia

Renata Tańczuk

Kolekcja - pamieć - tożsamość. Studia o kolekcjonowaniu

Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2018

seria: Monografie Kulturoznawcze

Kolekcjonerskie praktyki prowokują do namysłu nad naszym związkiem z rzeczami, ich znaczeniem dla naszej tożsamości i wspólnoty. Skłaniają do refleksji nad sztuką, kulturą pamięci, społeczeństwem konsumpcyjnym, a także imperialnymi i kolonialnymi aspiracjami. Co o nas mówią rzeczy, które namiętnie zbieramy, eksponujemy, pielęgnujemy? Czy kolekcjonowanie – jako forma uprawiania nauki, zachowywania dziedzictwa, estetycznego i artystycznego wyrafinowania, wreszcie edukacji – usprawiedliwia niepohamowane pragnienie posiadania, przekraczanie kulturowych reguł wartościowania, norm etycznych wyznaczających stosunek do rzeczy i ich pozyskiwania? Tym rozważaniom poświęcona jest najnowsza książka Renaty Tańczuk.

Dawid Junke

Transcendencja i sekularyzycja. Motywy religijne we współczesnych amerykańskich serialach telewizyjnych

Wydawnictwo Libron, Kraków 2018

"Transcendencja i sekularyzacja to książka niezwykle interesująca. Autor zmierzył się w niej z bardzo ciekawym i nieopisanym dotychczas fenomenem. W trudnej analizie tekstów kultury popularnej zachował odpowiednie proporcje pomiędzy badawczą wnikliwością i świadomością funkcjonowania tego typu specyficznych, bo będących jednocześnie dziełem sztuki i wytworem przemysłowo-ekonomicznym, utworów jak amerykańskie seriale telewizyjne. [...] Publikacja świetnie balansuje pomiędzy potoczystą narracją a zwięzłością, pomiędzy stylem naukowym a opisem popkulturowego fenomenu, który może być atrakcyjny dla czytelnika poszukującego pogłębienia wiedzy o ulubionych telewizyjnych serialach".

Z recenzji dr. hab. Arkadiusza Lewickiego, prof. UWr

Dorota Koczanowicz, Pozycja smaku. Jedzenie w granicach sztuki

Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2018.

seria: Nowa Humanistyka

"Książka jest wysoce intertekstualna: absorbuje i transformuje (Julia Kristeva) teksty i obrazy z różnych epok i z różnych kultur. Interpretacja owych tekstów i obrazów − zawsze własna − wskazuje na niezwykłą wiedzę, orientację intelektualną biegłość autorki w wielu dziedzinach nauki. Rozważania teoretyczne podporządkowane są pytaniu: czy jedzenie jest sztuką? Czytelnik dowie się, jak na nie odpowiadali wybitni myśliciele i myślicielki, a zarazem pozna ich upodobania kulinarne. Co jadł Kant, co było daniem popisowym Hume’a i dlaczego Sartre stronił od skorupiaków, a Giard unikała gotowania? Dorota Koczanowicz tworzy swoistą komparatystykę jedzenia; jeśli można tak rzec: porównawcze sztuki kulinarne − przez pryzmat humanistyki. (...)

Szczególną uwagę poświęca ona praktykom artystycznym od F.T. Marinettiego, Abramović i Ulaya oraz Marthy Rosler do Julity Wójcik, Elżbiety Jabłońskiej, Anny Królikiewicz, Marije Vogelzang, a w szczególności Daniela Spoerriego. Twórczość tego ostatniego doczekała się interpretacji autorki w pierwszoosobowej opowieści. Z kolei rozważania o sztuce RirkritaTiravaniji przenoszą nas do kultury tajskiej, dzięki czemu książka wzbogaca się o perspektywę postkolonialną. Spotkanie i − dodałbym − gościnność wobec Obcego to doświadczenie mocno obecne we współczesnej sztuce jedzenia".

Z recenzji Tomasza Kitlińskiego

Magdalena Matysek-Imielińska

Miasto w działaniu. Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa - dobro wspólne w epoce nowoczesnej

Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa 2018.

"Jak dbać o dobro wspólne w społeczeństwie kapitalistycznym opartym na konkurencji? Jak tworzyć wspólnotę bez narzucania gotowych rozwiązań? Jakie są granice eksperymentów społecznych? Pytania te, aktualne i dzisiaj, były stawiane przez twórców WSM założonej w 1921 r.

Książka składa się więc z trzech nakładających się warstw. Pierwsza z nich to opis powstania ewolucji projektu WSM, a jednocześnie przypomnienie ogromnego dorobku myśli lewicowej z okresu międzywojennego. Druga dotyczy koncepcji miasta, granic tworzenia wspólnoty miejskiej. Trzecia obejmuje zasadnicze kwestie nowoczesności, dotyka sporu o nowoczesność i o prawomocność sięgania po rozwiązania społeczne z tamtej epoki. Te trzy wątki splatają się w spójną narrację, która pozwala uświadomić sobie zawiłe kwestie związane z tematyką miejską".

Z recenzji prof. dr. hab. Leszka Koczanowicza

Rafał Nahirny

Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2018.

seria: Nowa Humanistyka

Nahirny_ Granice kontroli. Maszyneria władzy Jeremy Benthama

Obok Benthama obrońcy słabszych i podporządkowanych, wrażliwego na cierpienie innych i zaangażowanego głęboko w walkę o lepsze, bardziej sprawiedliwe prawodawstwo, współistnieje Bentham demiurg totalny o niepohamowanych ambicjach, kreujący bezustannie bezduszne i autorytarne światy kontroli oraz dyscypliny. Wiele wskazuje na to, że w stronę autorytaryzmu pchało angielskiego filozofa dążenie do zapewnienia warstwom posiadającym poczucia bezpieczeństwa oraz lęk przed takimi zjawiskami, jak popłoch i niepokój społeczny. Równocześnie, wraz z postępem prac nad konkretnymi projektami, szlachetne impulsy leżące nierzadko u ich podstaw uległy osłabieniu, a ich miejsce, pod wpływem perfekcjonistycznych lęków i namiętności, zajęło pragnienie całkowitej kontroli i totalnej dyscypliny.